ریشه شناسی
Имрӯза дар забони порсӣ чаҳор сӯи ҷуғрофиёиро шимол, ҷануб, ғарбу шарқ меномем ва агар бихоҳем порситар бинависем ва ё сухан бигӯем, шарқро ховар ва ғарбро бохтар мегӯем. Он чи пайдост, ин аст, ки як забону фарҳанги куҳан наметавонад дар заминаи вожаҳое, ки дар зиндагии ҳаррӯзааш корбурд доштааст, камбуде дошта бошад.
Қуқнус: мурғест бағоят хушрангу хушовоз. Гӯянд минқори ӯ 360 сӯрох дорад ва дар кӯҳи баланде муқобили бод нишинад ва садоҳои аҷибу ғариб аз минқори ӯ барояд ба ва ба сабаби он мурғони бисёр ҷамъ оянд, аз онҳо чандеро гирифта, туъмаи худ созад. Гӯянд ҳазор сол умр кунад ва чун ҳазор сол бигзарад ва умраш ба охир ояд, ҳезуми бисёр ҷамъ созад ва бар болои он нишинад ва сурудан оғоз кунад ва маст гардад ва бол бар ҳам занад, чунон ки оташе аз боли ӯ биҷаҳад ва дар ҳезум уфтад ва худ бо ҳезум бисӯзад ва аз хокистараш байзае падид ояд. Ва ӯро ҷуфт намебошад ва мусиқиро аз овози ӯ дарёфтаанд.
Вожаи “ъишқ”, ки дар форсӣ “ишқ” талаффуз мешавад, дар адабиёти форсӣ ва ирфони эронӣ ҷойгоҳе барҷаста дорад. Шояд битавон гуфт шоъирони гуногуни форсизабон камтар вожаеро ба андозаи ишқ ба кор бурда бошанд. Бо ин ҳол, чунин менамояд, ки то кунун чандон пажӯҳише, ки бар пояи дастовардҳои навини забоншиносии торихӣ устувор бошад, дар бораи он нашудааст. Дар ин навиштаи кӯтоҳ нигоранда ин андешаро пеш мениҳад, ки вожаи “ишқ” решаи ҳинду-урупоӣ дорад. Ин пешниҳод бар пояи пажӯҳишҳои решашинохтӣ устувор аст.
Нахустин фасли сол баҳор аст, ки дар забони порсии миёна (паҳлавӣ) се ном барои он омадааст: wahār, afsālān, mēdyōzarm. Вожаи wahār аз авестоӣ омадааст. Дар сонскрит vasantah (номи Vasanti дар филми ҳиндии “Шӯъла” ба маънои “баҳорӣ” аст) ва дар лотин ver ва дар пурво-ҳинду-урупоӣ -wers* омадааст. Дар инглисӣ vernal ба маънои “баҳорӣ” аз ҳамин номи лотин омадааст. Дар забони русӣ баҳорро “весна” мегӯянд, ки аз ҳамин реша аст.
Фаридуни Ҷунайдӣ Вожаи “зан”-и забони порсӣ дар забони паҳлавӣ, ки забони ҳангоми Ашкониён ва Сосониён будааст, ба гунаи “кан” хонда мешуд, ки он худ Дунбола