Category: Китобҳои баргузида

Муҳаммадризо Ботинӣ аз пешгомони пардохти дастури сохтмонии забони форсӣ бо шеваҳои навини забоншиносӣ аст ва ин китоб дастоварди кӯшишҳои ӯ дар наздик ба нимсадаи пеш аст. “Тавсифи сохтмони дастури забони форсӣ” бар пояи мӯшикофӣ ва воковии наздик ба 11 ҳазор ҷумлаи порсии имрӯзӣ аст, ки аз китобҳо, маҷаллаҳо, рӯзномаҳо ва нивиштаҳои гуногун бардошта ва кӯшида шудааст, то пайвандҳои сохтмонии забони форсӣ рӯшан шавад.

Бузургмеҳр (Масъуд)-и Луқмон, барои бистуми меҳрмоҳ, рӯзи бузургдошти Ҳофиз, гуфтугӯҳое бо Дориюши Ошурӣ, Муҳаммадъалии Исломии Надушан, Ҷалоли Холиқии Мутлақ, Муҳаммади Дабирсиёқӣ, Алии Деҳбошӣ, Манучеҳри Сутуда, Дориюши Шойгон, Амирҳусейни Моҳузӣ, Алиқулии Маҳмудии Бахтиёрӣ ва Шервини Вакилӣ дар бораи беҳтарин китобе, ки то кунун дар заминаи ҳофизшиносӣ мунташир шуда ва бартарин ҳофизпижӯҳ, анҷом шудааст, ки мехонеду мешунавед.

“Фарҳанги решаҳои ҳиндуурупоии забони форсӣ”, ки аз пижӯҳишҳои пешин, бавижа аз корҳои Муҳаммади Муъин ва Ҷулиюс Пукурнӣ, баҳра бурда, кӯшидааст, то ҷойгоҳи ростини забони порсиро дар дарахти хонаводагии забонҳои ҳиндуурупоӣ рӯшантар кунад.

“Худомӯзи курдии суронӣ” нивиштаи дуктур Чангизи Паҳлавон, бунёдгузори нигараи “ҳавзаи тамаддуни эронӣ”, аст, ки дар пойизи 1392 чоп шуда ва дар “Маҷмӯъаи забонҳои ҳавзаи тамаддуни эронӣ” ҷо гирифтааст. Ин дафтар пас аз “Худомӯзи курдии курмонҷӣ”, ки дар баҳори 1392 дар дастраси дӯстдорони забонҳои эронӣ ниҳода шуд, дувумин дафтар аз ин маҷмӯъа ба шумор меояд.

Дар соли 1335-и хуршедӣ Муассисаи Фронклин ба раҳбарии зиндаёд Ҳумоюни Санъатизода бар он шуд, то баргардоне порсӣ аз “Доиратулмаъорифи якдафтарии Куламбиё Войкинг” (чопи Ню-Юрк)-ро чоп кунад. Сарпарастии ин кор ба Ғуломҳусейни Мусоҳиб супурда шуд, аммо Мусоҳиб пас аз баррасии Доиратулмаъорифи омрикоӣ баргардони ҳамаи онро посухгӯи ниёзҳои эрониён ва порсизабонон надонист ва тарҳе нав дарандохт, ки бар пояи он, беш аз 10 ҳазор ҷустор (=мақола)-и тоза дар бораи ҷанбаҳои гуногуни торих ва фарҳанги Эрон ва ислом нивишта шуд ва дар шиносномаи дафтари нахуст онро кори муштараки Теҳрон ва Ню-Юрк донист.

Инак аз он миён “Номаи Фарҳангистон” ва “Вижаномаҳои Номаи Фарҳангистон”, ки бароянди кӯшишҳои Фарҳангистони забону адаби форсӣ ва дарбардорандаи заминаҳое чун пажӯҳишҳои забонӣ ва адабӣ, забон ва фарҳанги Эрони бостон, фарҳанги мардум, санҷишгарии навиштаҳои адабӣ, адабиёти татбиқӣ, дастур, забонҳо ва гӯишҳои эронӣ, шибҳиқорра, фарҳангнависӣ ва гӯишшиносӣ аст, пешкаши хонандагони арҷманди Порсӣ Анҷуман мешавад.

Заҳро Хонларӣ (Киё) дар 1294-и хуршедӣ дар Теҳрон зода шуд. Падараш Ҳодии Киёнурӣ (писари Шайх Фазлуллоҳи Нурӣ) ва модараш Исматулҳоҷияи Буруҷирдӣ буданд. Заҳро аз шогирдони барҷастаи Омӯзишгоҳи духтаронаи “Номус” буд, ки ба Донишсарои олӣ рафт ва сипас вориди Донишкадаи адабиёт шуд ва дар соли 1318 дар давраи дуктурои адабиёт пазируфта шуд ва бо Парвизи Нотили Хонларӣ ҳамдарс шуд.

“Фарҳанги Рашидӣ” дар соли 1064-и қамарӣ дар Ҳиндустон ба хомаи Абдуррашид писари Абдулғафури Ҳусайнии Мадании Татавӣ аз мардуми Татаи Синд нивишта шудааст. Вожагони омада дар “Фарҳанги Рашидӣ” аз пижӯҳиш дар нивиштаҳо ва чомаҳои куҳани порсӣ баргузида шудаанд ва аз ин нигар, ин фарҳанг аз барҷастатарин фарҳангҳо дар ин замина ба шумор меояд.

Дар пайи сайри андеша ногузир мебоистӣ бар Ховар ва Бохтар ҳарду рӯ бурд. Ҷуз он ки дар Эронзамин дониши ин ду бахши ҷаҳон бо пиндорҳои деринаи кишвар омехта шуд ва аз он омӯзише ба миён омад, ки то кунун пойдор аст. Бино бар ин, фарҳанге таҳия шуд дорои вожаҳои фалсафӣ дар паҳлавию форсӣ ва арабӣ аз як сӯ ва юнонию инглисию фаронсавӣ аз сӯйи дигар, ба умеди он ки пижӯҳандагонро писанд ояд ва донишҷӯёнро судманд.

Сангисар дар устони Симнон қарор дорад ва бисёре аз сангисариҳо ба кори домдорӣ машғуланд. Аз онҷо ки дар Сангисар ҷамъияти баҳоии қобили таваҷҷуҳе вуҷуд дошта, дар солҳои ахир номи расмии он ба Меҳдишаҳр баргардонда шудааст. Аммо бештари мардум ҳамчунон онро ба ҳамон номи аслӣ мехонданд. Ду тан аз сангисариҳои номдор дар даврони пеш аз инқилоб иборатанд аз Ҳажири Яздонӣ ва Парвизи Собитӣ. Забони сангисарӣ ба ҳамроҳи “сурхаӣ” ва “лосгардӣ” ва “афтарӣ” ва “шаҳмирзодӣ” гурӯҳеро ташкил медиҳад, ки бештар ба забони табарӣ наздиканд, то забони симнонӣ.