Боргирии “Фарҳанги беҳдинон”-и Ҷамшеди Сурушиён

Суруш-Сурушиён, Ҷамшед (1335); Фарҳанги беҳдинон; бо пешгуфтори устод Иброҳими Пурдовуд; ба кӯшиши Манучеҳри Сутуда; Теҳрон: Фарҳанги Эронзамин.

Порсӣ Анҷуман: Гӯишҳои эронӣ пуштвонае сутург барои забони порсиянд ва агар рӯзе фарҳанге ҳамасӯя барои забони порсӣ нивишта шавад, он фарҳанг бояд бар бунёди фарҳангҳои гӯишҳои гуногуни эронӣ низ бошад. Яке аз ин гӯишҳо гӯиши беҳдинони Язду Кирмон аст, ки худи ишон онро гӯиши “дарӣ” хонанд.

Устод Иброҳими Пурдовуд дар пешгуфтори ин фарҳанг дар ин бора нивиштаанд: “Ҷои шодмонист, ки яке дигар аз лаҳҷаҳои куҳансоли марзубуми мо гирдоварӣ шуда, ба дастраси ҳамагон гузорда мешавад. Ин нома, ки чандин ҳазор вожаи зартуштиёни Эронро дар бар дорад, ба дархости нигорандаи ин пешгуфтор гирдоварӣ шуда ва ба хоҳиши нигоранда “Фарҳанги беҳдинон” номида шудааст.

Беҳдинон ё пайравони ойини беҳӣ аз ҳар куҷои Эрон, ки бошанд, хоҳ аз Кирмону Язд ва хоҳ аз Теҳрону Ободон, лаҳҷаи махсус ба худ доранд. Чунонки ҳамкешони онон, порсиён, дар ҳар ҷои Ҳинд, ки бошанд, ба забони гуҷротӣ, ки яке аз забонҳои ориёии роиҷи Ҳинд аст, гӯё ҳастанд.

…Худи зартуштиёни Эрон лаҳҷаеро, ки дар миёни худ, дар гуфтугӯи бо ҳамдигар, ба кор баранд, дарӣ хонанд, аммо ин ном ба ҳич рӯй дуруст нест ва мумкин аст мояи иштибоҳ шавад, зеро дарӣ ончунон ки пешиниён нивиштаанд ва имрӯза дар забони адабии мо шинохта ва дониста шуда, пайвастагии хоссе бо лаҳҷаи зартуштиёни Эрон надорад. Акнун ин ном (дарӣ) ба забони фасеҳ ва адабии форсӣ барозандатар аст, то ба яке аз лаҳҷаҳои бумии гурӯҳӣ.”

“Фарҳанги беҳдинон”-ро аз “инҷо” боргиред.

___________________________________________________

Дигар нибегҳои Порсӣ Анҷуман

Порсии Сара

Партав, Абулқосим (1377); Вожаёб (Фарҳанги баробарҳои порсии вожагони бегона); се дафтар; чопи дувум. Боргирии дафтари нахуст (722 рӯя) аз “инҷо”, дафтари дувум (746 рӯя) аз “инҷо” ва дафтари севум (723 рӯя) аз “инҷо”.

Ҷалолӣ, Таҳмурас (1354); Фарҳанги поя (Вожаҳои порсӣ ва бегонаи забонзад дар форсии кунунӣ ба порсии сара); китобхонаи Ибни Сино; чопи нахуст. Боргирӣ аз “инҷо” (13 мегобойт).

Шомлу, Муҳсин (1354); Вожаномаи форсӣ; Теҳрон: Падида. Боргирӣ аз “инҷо” (1 мегобойт)

Фидоии Испаҳонӣ, Мирзо Насруллоҳхон (1374); Фарҳанги Фидоӣ (бархе вожагони сараи порсӣ); Ба кӯшиши Ҳасани Мурсалванд; Илҳом. Боргирӣ аз “инҷо” (1 мегобойт)

Фарҳангистони Эрон (1319); Вожаҳои нав (аз хурдодмоҳи 1314 то исфандмоҳи 1319); Теҳрон: Дабирхонаи Фарҳангистон. Боргирӣ аз “инҷо” (5 мегобойт)

Фарҳангистони забони порсӣ (1390); Вожаномаи порсии сара. Боргирӣ аз “инҷо” (2 мегобойт)

Фарҳангистони забон ва адаби форсӣ; Боргирии панҷ дафтар аз вожаҳои Фарҳангистон. Боргирӣ аз “инҷо”

Касравӣ, Аҳмад; Вожаномаи забони пок. Боргирӣ аз “инҷо“

Киёнуш, Ҳасан (1381); Вожаҳои баробари Фарҳангистони Эрон; Теҳрон: Суруш. Боргирӣ аз “инҷо” (16 мегобойт)

Ваҳидӣ, Ҳусейн (1375); Вожагони иқтисодӣ (инглисӣ-арабӣ-форсӣ); интишороти Теҳрон бо ҳамкории моҳномаи Чисто; чопи нахуст. Боргирӣ аз “инҷо” (5 мегобойт)

Ҳоҷарӣ, Зиёуддин (1386); Фарҳанги бистҳазор; Беҳофарин. Боригрӣ аз “инҷо” (24 мегобойт)

Фарҳанг

Ориёнпури Кошонӣ, Манучеҳр (1384); Фарҳанги решаҳои ҳиндурупоии забони форсӣ; Исфаҳон: Ҷиҳоди донишгоҳӣ. Боргирӣ аз “инҷо” (10 мегобойт).

Асадии Тусӣ (1319); Луғати фурс; пероиши Аббоси Иқбол; бо сармояи Абдурраҳими Халхолӣ; Теҳрон: Чопхонаи Маҷлис. Боргирӣ аз “инҷо” (10 мегобойт)

Афнон, Суҳайли Муҳсин (1969); Вожаномаи фалсафӣ (форсӣ, арабӣ, инглисӣ, фаронса, паҳлавӣ, юнонӣ ва лотин); Бейрут: Дорулмашриқ. Боргирӣ аз “инҷо” (10 мегобойт)

Авҳадии Балёнӣ, Тақиуддин (1364); Сурмаи Сулаймонӣ; Пироиш ва гузориши Мадмуди Мудаббирӣ; Теҳрон: Маркази нашри донишгоҳӣ. Боргирӣ аз “инҷо” (7 мегобойт)

Бурҳон, Муҳаммадҳусайн бин Халафи Табрезӣ (1342); Бурҳони қотеъ (панҷ пӯшина); Муҳаммади Муъин; Китобфурӯшии Ибни Сино. Боргирӣ аз “инҷо“

Бриҷониён, Морӣ ва Раисӣ, Тайибабегум (1373); Фарҳанги истилоҳоти фалсафа ва улуми иҷтимоъӣ; Теҳрон: Пажӯҳишгоҳи улуми инсонӣ ва мутолеъоти фарҳангӣ. Боргирӣ аз “инҷо” (8 мегобойт)

Ҳусейн, Муҳаммад Башир; Феҳристи феълҳои форсӣ бо маънои онҳо; Боргирӣ аз “инҷо” (5 мегобойт)

Ҳусайнии Мадании Татавӣ, Абдуррашид писари Абдулғафур (1337); Фарҳанги Рашидӣ ба ҳамроҳи муъарработ; ду пӯшина; пажӯҳиш ва виростории Муҳаммади Муҳаммадлӯи Аббосӣ; Теҳрон: Китобфурӯшии Боронӣ. Боргирии пӯшинаи нахуст аз “инҷо” (дар 861 рӯя ва камтар аз ҳашт мегобойт) ва пӯшинаи дувум аз “инҷо” (дар 799 рӯя ва камтар аз ҳашт мегобойт).

Хонларӣ (Киё), Заҳро (1348); Фарҳанги адабиёти форсӣ; Бунёди фарҳанги Эрон. Боргирӣ аз “инҷо” (дар 8.4 мегобойт ва 580 рӯя)

Шуъбаи таълифи фарҳангҳои форсии Бунёди фарҳанги Эрон (1357); Фарҳанги торихии забони форсӣ (бахши нахуст алиф-бе); Бунёди фарҳанги Эрон. Боргирӣ аз “инҷо” (20 мегобойт)

Амид, Ҳасан (1389); Фарҳанги форсии Амид. Боргирӣ аз “инҷо” (6 мегобойт).

Қаввос, Фахруддин Муборакшоҳ (1353); Фарҳанги Қаввос; Ба кӯшиши Назири Аҳмад; Теҳрон: Бунгоҳи тарҷума ва нашри китоб. Боргирӣ аз “инҷо” (6 мегобойт)

Мусоҳиб, Ғуломҳусейн ва … (1381); Доиратулмаъорифи форсӣ; Китобҳои ҷайбӣ. Дафтари якум, пешгуфтор ва… | Дафтари дувум, дарояи алиф | Дафтари севум, дарояи бе | Дафтари чаҳорум, дарояи пе | Дафтари панҷум, дарояи те | Дафтари шашум, дарояи се, ҷим ва чим | Дафтари ҳафтум, дарояи ҳе ва хе | Дафтари ҳаштум, дарояи дол ва зол | Дафтари нуҳум, дарояи ре, зе ва же | Дафтари даҳум, дарояи син | Дафтари ёздаҳум, дарояи шин | Дафтари дувоздаҳум, дарояи сод, зод, те ва зе | Дафтари сездаҳум, дарояи айн ва ғайн | Дафтари чаҳордаҳум, дарояи фе | Дафтари понздаҳум, дарояи қоф | Дафтари шонздаҳум, дарояи коф | Дафтари ҳафдаҳум, дарояи гоф | Дафтари ҳиждаҳум, дарояи лом | Дафтари нуздаҳум, дарояи мим | Дафтари бистум, дарояи нун | Дафтари бисту якум, дарояи вов | Дафтари бисту дувум, дарояи ҳе-и ҳавваз ва ё | Дафтари бисту севум, фарҳанги вожаҳо ва тармҳо

Муъин, Муҳаммад (1386); Фарҳанги форсӣ; ду пӯшина; Одино. боргирӣ аз “инҷо“

Муқаддам, Муҳаммад (1342); Роҳнамои решаи феълҳои эронӣ (дар забони авесто ва форсии бостон ва форсии кунунӣ); гирдоваранда: Муҳаммадбашири Ҳусейн; илмӣ. Боргирӣ аз “инҷо” (дар 5.2 мегобойт)

Нахҷавонӣ, Муҳаммад пури Ҳиндушоҳ (2535); Саҳоҳ-ул-фурс; Ба кӯшиши Ъабдулъалии Тоъатӣ; Теҳрон: Бунгоҳи тарҷума ва нашри китоб; чопи дувум. Боргирӣ аз “инҷо” (дар 8 мегобойт)

Нуроӣ, Алӣ (2013); Фарҳанги решаи вожагони форсӣ. Боргирӣ аз “инҷо” (дар 22 мегобойт ва 884 рӯя).

BARTHOLOMAE, CHRISTIAN (1904); ALTIRANISCHES WORTERBUCH; STRASSBURG.  ‘Download here‘

Cheung, Johnny (2007); Etymological Dictionary of the Iranian Verb; Leiden. ‘Download here‘

Торихи забон ва дабираи порсӣ

Гулигулоб, Ҳусейн ва Киё, Содиқ (2537); Фарҳангистони Эрон ва Фарҳангистони забони Эрон; Интишороти Фарҳангистони забони Эрон, шумораи 19. Боргирӣ аз “инҷо“

Мискӯб, Шоҳрух (1385); Ҳувияти эронӣ ва забони форсӣ; Фарзон Рӯз; чопи севум. Боргирӣ аз “инҷо“

Нотил-Хонларӣ, Парвиз (1365); Торихи забони форсӣ; се дафтар. Боргирии дафтари нахуст (722 рӯя) аз “инҷо”, дафтари дувум (746 рӯя) аз “инҷо” ва дафтари севум (723 рӯя) аз “инҷо”.

Ливоӣ, Муҳаммадъалӣ (1316); Тавоноии забони порсӣ; Теҳрон: Чопхонаи Маҷлиси шӯрои миллӣ. Боргирӣ аз “инҷо“

Дастури забони порсӣ

Ботинӣ, Муҳаммадризо (1348); Тавсифи сохтмони дастури забони форсӣ (бар бунёди як назарияи умумии забон); Амири Кабир, Боргирӣ аз “инҷо” (6.6 мегобойт)

Пажӯҳ, Муҳаммад (1346); Шолудаи наҳви забони форсӣ; Чопи нахуст; Теҳрон: Ширкати Конуни Китоб. Боргирӣ аз “инҷо” (4 мегобойт)

Ливоӣ, Муҳаммадъалӣ (1316); Вандҳои порсӣ; Теҳрон: Чопхонаи Маҷлиси шӯрои миллӣ. Ан “инҷо” (4 мегобойт)

Муъин, Муҳаммад (1337); Муфрад ва ҷамъ ва маърифа ва накара (Тарҳи дастури забони форсӣ – 5); Донишгоҳи Теҳрон. Боргирӣ аз “инҷо” (11 мегобойт)

Машкур, Муҳаммадҷавод (1350); Дастурнома дар сарфу наҳви забони порсӣ; Теҳрон: Шарқ; Чопи ҳафтум; 387 рӯя. Боргирӣ аз “инҷо” (3 мегобойт)

Нотил-Хонларӣ, Парвиз (2535); Дастури забони форсӣ; Нашри Бобак. Боргирӣ аз “инҷо” (3 мегобойт)

Нагҳати Саъидӣ, Муҳаммаднасим (1392); Дастури муъосири забони дарӣ; чопи дувум; Кобул: Нашри Амирӣ. Боргирӣ аз “инҷо” (9 мегобойт)

Ҳумоюнфаррух, Ъабдурраҳим (1364); Дастури ҷомеъи забони форсӣ; ба кӯшиши Рукниддини Ҳумоюнфаррух; Ъилмӣ. Боргирӣ аз “инҷо” (17 мегобойт)

Дабира

Беҳрӯз, Забеҳ (1363); Хат ва фарҳанг; чопи дувум; Фурӯҳар. Боргирӣ аз “инҷо” (238 рӯя ва 4 мегобойт).

Дастури хатти форсӣ; Фарҳангистони забон ва адаби форсӣ. Боргирӣ аз “инҷо” (камтар аз як мегобойт)

Содиқӣ, Ъалиашраф ва Зандии Муқаддам, Заҳро (1394); Фарҳанги имлоии хатти форсӣ; Теҳрон: Фарҳангистони забон ва адаби форсӣ; Чопи ҳафтум. Боргирӣ аз “инҷо” (3 мегобойт).

Порсӣ дар дигар забонҳо

Озарон, Ҳусейн (1386); “Вожаҳои эронӣ дар забони суэдӣ”; Нашри Балх; 228 рӯя. Боргирӣ аз “инҷо” (камтар аз 2 мегобойт).

Аш-шер, Ас-сайид Аддӣ (1386); Вожаҳои форсии арабишуда, баргардони Ҳамиди Табибиён; АмирКабир. Аз “инҷо” (андаке беш аз 5 мегобойт).

Имомшуштарӣ, Муҳаммадъалӣ (1347); Фарҳанги вожаҳои форсӣ дар забони арабӣ; Теҳрон: Анҷумани осори миллӣ. Боргирӣ аз “инҷо” (16 мегобойт).

Айвозиён, Мориё (1371); Вомвожаҳои эронии миёнаи ғарбӣ дар забони арманӣ; Теҳрон: Мутолеъоту таҳқиқоти фарҳангӣ. Боргирӣ аз “инҷо” (16 мегобойт).

Риёҳии Хуйӣ, Муҳаммадамин (1369); Забон ва адаби форсӣ дар қаламрави Усмонӣ; Пожанг; чопи нахуст. Аз “инҷо” (камтар аз 5 мегобойт).

Саҷҷодия, Муҳаммадъалӣ (1364); Вожаҳои эронӣ дар забони инглисӣ; Бунёди Нишобур. Аз “инҷо” (камтар аз 4 мегобойт).

Забонҳо ва гӯишҳои эронӣ

Бортулуме, Кристиён (1384); Торихчаи воҷҳои эронӣ; Гардониш ва гузориши дуктур Воҳа Думониён; Пажӯҳишгоҳи ъулуми инсонӣ ва мутолеъоти фарҳангӣ. Боргирӣ аз “инҷо” (зери 3 мегобойт).

Паҳлавон, Чангиз (1392), Худомӯзи курдии курмонҷӣ (Маҷмӯъаи забонҳои ҳавзаи тамаддуни эронӣ). Боргирӣ аз “инҷо” (зери як мегобойт).

Паҳлавон, Чангиз (1392); Худомӯзи курдии суронӣ (Маҷмӯъаи забонҳои ҳавзаи тамаддуни эронӣ); нашри Фароз. Боргирӣ аз “инҷо” (зери як мегобойт).

Ҷунайдӣ, Фаридун (1360); Номаи паҳлавонӣ (Худомӯзи хат ва забони паҳлавии ашконӣ, сосонӣ); нашри Балх. Боргирӣ аз “инҷо” (10 мегобойт)

Раҷоии Бухороӣ, Аҳмадъалӣ (1375); Лаҳҷаи бухороӣ; Донишгоҳи Фирдавсии Машҳад; Чопи дувум. Боргирӣ аз “инҷо” (4 мегобойт).

Разӣ, Ҳошим (1367); Форсии бостон (дастур, гузидае аз катибаҳо, вожанома); Теҳрон: Фурӯҳар. Боргирӣ аз “инҷо” (6 мегобойт).

Фарҳангистони забони порсӣ (1391); Вожаномаи кӯчаки порсии миёна; Боргирӣ аз “инҷо” (4 мегобойт).

Фарҳангистони забон ва адаби форсӣ (1391); Роҳнамои гирдоварии гӯишҳо барои ганҷинаи гӯишҳои эронӣ; Теҳрон. Боргирӣ аз “инҷо” (зери як мегобойт).

Фравашӣ, Баҳром (1381); Фарҳанги форсӣ ба паҳлавӣ; Донишгоҳи Теҳрон; Чопи севум. Боргирӣ аз “инҷо” (16 мегобойт).

Касравии Табрезӣ, Аҳмад (1325); Озарӣ ё забони бостони Озарбойҷон. Боргирӣ аз “инҷо” (1 мегобойт)

МакКензӣ, Дейвид Нейл (1373); Фарҳанги кӯчаки забони паҳлавӣ; Баргардони Маҳшеди Мирфахроӣ; Пажӯҳишгоҳи улуми инсонӣ ва мутолеъоти фарҳангӣ. Боргирии нусхаи порсӣ ва инглисӣ аз “инҷо“.

Нотиқ, Носеҳ (1358); Забони Озарбойҷон ва ваҳдати миллии Эрон; Бунёди мавқуфоти дуктур Маҳмуди Афшор; Боргирӣ аз “инҷо” (4 мегобойт)

Наввобӣ, Моҳёр (2535); Маҷмӯъаи мақолоти 1; Ба кӯшиши Маҳмуди Товусӣ; Ганҷинаи дастнивисҳои паҳлавӣ ва пажӯҳишҳои эронии 50; Муассисаи осиёии Донишгоҳи Шероз. Боргирӣ аз “инҷо” (10 мегобойт).

Ҳушангҷӣ, Ҷомоспҷӣ (1867); Вожаномаи куҳани занд-паҳлавӣ (An Old Zand-Pahlavi Glossary). Боргирӣ аз “инҷо” (7 мегобойт).

KAVASJI EDALJI KANGA (۱۹۰۹); ENGLISH-AVESTA DICTIONARY; FELLOW OF THE UNIVERSITY OF BOMBAY. ‘Download here‘

NYBERG, HENRIK SAMUEL (۱۹۷۴);  A MANUAL OF PAHLAVI II (Ideograms, Glossary, Abbreviations, Index, Grammatical Survey, Corrigenda to Part I); Germany. ‘Download here‘

Забоншиносӣ

Нивиштаҳои Касравӣ дар заминаи забони форсӣ; Ба кӯшиши Ҳусейни Яздониён; Суэд: Китоби Арзон; 628 рӯя. Боргирӣ аз “инҷо” (10.4 мегобойт).

Нотили Хонларӣ, Парвиз (1347); Забоншиносӣ ва забони форсӣ; Бунёди фарҳанги Эрон; чопи севум. Боргирӣ аз “инҷо” (4 мегобойт)

***

Барои боргирии нибегҳои дигар ё ошноии бештар бо онҳо ба Нибегхонаи Порсӣ Анҷуман бингаред.

Огоҳӣ: Барои пайванд бо мо метавонед ба роёнишонии azdaa@parsianjoman.ir нома бифристед. Ҳамчунин, барои огоҳӣ аз барӯзрасониҳои торнамо метавонед ҳамванди Рӯйдоднома-и Порсӣ Анҷуман шавед ва низ метавонед ба торбарги мо дар Фейсбук ё Телегром бипайвандед.

متن فارسی را “اینجا” بخوانید