دسته: ساختارشناسی و واژه‌سازی

کورش جنتی: روزگاری ما پارسی‌زبانان به جای واژۀ «چگالی» از واژۀ «کثافت مخصوص» بهره می‌بردیم و همان زمان کسانی بودند که می‌گفتند واژۀ «چگالی» خنده‌دار است و نمی‌تواند جای واژۀ زیبا و خوش‌آوای «کثافت مخصوص» را بگیرد!

کورش جنتی: در پارسی میانه برای واژه «سکوت» برابرنهاده‌هایی چون «خاموشی»، «بسته‌بانگی»، «تُشتی»، «اَگویایی» و … را داشته‌ایم. در پارسی سده‌های نخست، واژۀ «خاموشی» ایواز(فقط) به معنای «سکوت» کاربرد داشته است و واژه‌های «کشتن» و «نشاندن»، افزون بر معناهای رواگیدۀ(رایج) خود، رسانندۀ معنای «خاموش کردن آتش و افرازه(شعله)» نیز بوده‌اند.

جاوید اشکانی: ترجمه به چم (معنای) برگرداندنِ گفتار یا نوشتار بوَد از زبانی به زبان دیگر. این واژه تازی (عربی) برگرفته از «ترجُمان» ــ کسی که سخن دو کس را برگرداند ــ است. به باور نگارنده، واژه «ترجُمان» برگرفته از واژه «ترزبان» پارسی است.

پارسی‌انجمن: محسنِ حافظیان، نویسنده‌ی «ساختارهای وندیِ مشتقهای فعلی»، دانش‌آموخته‌ی دکترای زبان‌شناسی از دانشگاهِ سوربنِ پاریس است.
حافظیان خود در پیشگفتار درباره‌ی این کار چنین نوشته است: «از تواناییهای واژگان‌سازیِ زبانِ پارسی بسیار شنیده و خوانده‌ایم. در نوشته‌ای که پیشِ روی دارید، کوشیده‌ام تواناییهای زبانِ پارسی را در لایه‌ای از لایه‌های زبانی باز بنمایانم.»

حافظیان در این نِبیگ (کتاب) فهرستی از کارواژه‌های (افعال) پربسامدِ پارسی را که در فرهنگها آورده شده‌اند شناسانده و الگوی ساختاریِ فراگیری برایِ کارواژه‌های پارسی به دست داده است. بر این پایه، گره از برخی از دشواریهایی که در کاربردِ کارواژه‌های پارسی رو می‌نمایند گشوده شده و همچنین چگونگیِ گردانشِ کارواژه‌ها (تصریفِ افعال) در سخن، به کوتاهی، نموده شده است.

«زبانِ پارسیگ (پهلوی): دستورِ زبان، واژه‌سازی و واج‌شناسی» نوشته‌ی رَهامِ اشه و گردانشِ مریمِ تاج‌بخش و بزرگمهرِ لقمان، به پارسیِ سره، به چاپِ سوم رسید.

شهربراز: در این جستار به واژه‌شناسی سندل و صندل و صندلی می‌پردازم و می‌بینیم که هر سه واژه پارسی‌اند.

کورش جنتی: گاه پیش می‌آید که در برخورد با نوواژه‌ای ناآشنا، هم‌ارز و برابرنهادۀ آشناتری را پیشنهاد می‌کنند و می‌پرسند چرا با داشتن هم‌ارز ساده‌تر، شما نوواژه‌ای دیریاب را پیشنهاد می‌کنید.

کورش جنتی: در این نوشتار کوتاه برآنیم تا با بهره بردن از گنجینۀ واژگانی زبان پارسیگ (پارسی میانه) برابرنهاده‌هایی را برای واژه‌های «صنعت» و «تولید» پیش نهیم (بی‌گمان با جستجو در گنجینۀ واژگانی همۀ زبان‌های ایرانی می‌توان به فهرست‌ بلندبالاتری در این زمینه دست یافت) و …

کورش جنتی: واژۀ «ایده» یکی از واژه‌هایی است که در چند دهۀ اخیر در میان پارسی‌زبانان کاربرد گسترده‌ای یافته است. به نگر می‌رسد تا پیش از آشنا شدن گستردۀ پارسی‌زبانان با واژۀ «ایده»، بسته به بافت سخن، وام‌واژه‌های عربی «فکر» و «نظر» این بار معنایی را بر دوش می‌کشیده‌اند …