Дижи устувори шалахтанивисӣ

 Нигоҳе ба забон ва баёни яке аз пурбоздидтарин вебгоҳҳои форсизабон

 Аббос Салими Онгил (дабири коргурӯҳи осебшиносии Порсӣ Анҷуман): Вебгоҳи «Варзиши се» аз пурбинандатарин пойгоҳҳои хабарии Эрон аст ва бештар мухотабонаш ҳам ҷавонон ва навҷавононанд. Ин расона, бо инҳама ному овоза, на виросторе дорад ва на хабарнивисонаш ба чизе, ки менивисанд, аҳаммийят медиҳанд. Дуруст он аст, ки бигӯем бештари хабарнигорон ва ёддоштнивисон ва дастандаркорони вебгоҳи «Варзиши се» улгӯҳои шалахтанивисӣ ҳастанд, аммо ин ҳамаи достон нест ва онон гоҳе камдонӣ (агар нагӯем ғаразварзӣ)-ро ҳам бар шалахтанивиси меафзоянд ва чи гуфтанашон ҳам ҳамонанди чигуна гуфтанашон мешавад.

 Забони гузоришгарони даҳаҳои гузашта

 Ёдам ҳаст, ки дар даҳаи ҳафтоди хуршедӣ, гузоришҳои варзишӣ, ба вижа футболро аз телевизиюн медидам. Дар он солҳо ва низ солҳои пасин, вақте тиме бозии бохтаро мебурд ё мусовӣ мекард, гузоришгар мегуфт: «Чи бозгашти шукӯҳмандонае!» ё чизе дар ин мояҳо. Касе «комбек» намегуфт. Забони гузоришҳо – ҷудо аз ин ки гузоришгар тавоно бошад ё нотавон, босавод бошад ё бесавод, мардумӣ бошад ё мардумситез ва дигар вижагиҳо – забоне аҷақваҷақӣ набуд, ҳатто гоҳе бархоста аз варзиши бостонӣ ва куштӣ буд, намуна: «майдондор ва майдондорӣ кардан» (дар тавсифи бозикунони бозисоз дар миёнаи замин ба кор мерафт), «чиғир ва бадбадан будан» ва… дар забони Баҳроми Шафеъ. Албатта, чун варзиши футбол варзиши бумӣ набуд, вожаҳо ва истилоҳҳои худашро ҳамроҳи худ ба забони форсӣ овард, аммо ин вожаҳо ва вожаҳои бархоста аз фарҳанги паҳлавонӣ ва зӯрхонаӣ ба як ҳамсангӣ ва таъодуле расида буданд. Нахустин касе, ки гизофакорона ва беқайдубанд аз вожаҳои бегона, ҳатто вожаҳое, ки баробарниҳоди форсӣ доштанд, истифода кард, Одили Фирдавсипур буд. Пас аз ӯ, гузоришгарон дарҳоро гушӯданд ва ҳатто вогӯяи номи бозикунони футболро бар пояи низоми овоии забони мабдаъ қарор доданд. Ин фарҳанги бехаёлӣ ва танпарварӣ ва худбохтагӣ аз забони гузоришгарони телевизиюнӣ ба забони расонаҳои навишторӣ, беш ва пеш аз ҳама ба забони «Варзиши се», мунтақил шуд.

 «Варзиши се» ва шалахтанивисӣ

 Ин расона бахшҳое дорад, ки вижаи «комбек» аст: «Ҷадидтарин видиюҳои комбек», «Бартарин комбекҳо» ва…. Ба посе, ки дар гузашта «пос ба берун» ё «поси рӯ ба берун» мегуфтанд акнун котибек мегӯянд: «Аҳмад Нуруллоҳӣ бо як такали баланд поси котбеки Қоидиро табдил ба гул кард» (куди хабар: 1810173)

 Ҳеттрек ва дебл ва сев ва суперсев ва… аз қалами хабарнигорон ва нивисандагони ин расона намеуфтад ва ба ҳар кадом бахше вижаи худ доранд: «Ҷадидтарин видиюҳои суперсию» ва….

 Ниёзе ба овардани намуна нест. Агар ҳар кадом аз ин вожаҳоро ҳамроҳ бо ном ин расона дар гугл ҷустуҷӯ кунем, ба садҳо намуна хоҳем расид.

 Дар инҷо намунае аз баробарниҳодҳои варзиши Фарҳангистонро менивисам ва аз ин вижагӣ мегузарам, чун бисёре аз расонаҳои дигар ҳам ба ин дард гирифторанд.

Вижагии дигари «Варзиши се» ришханд кардан ба мафоҳим ва калидвожаҳои ҳуқуқист ва низ тарвиҷи тундутези қабилагароӣ.

 Ба ин унвонҳо диққат кунед:

 Лурҳои Персипулис ба панҷ расиданд (куди хабар: 1333631)

 Лурҳои лиг, ҳофизони дарвозаҳои тими миллӣ (куди хабар: 1642158)

 Дурахшиши писари Туркамансаҳро барои ҷоми дувум (куди хабар: 1638129)

 Озмун чеҳраи вижаи бозии Эрон-Туркманистон (куди хабар: 1234406)

 Дархост троктурсозӣ аз туркҳои қашқоӣ (куди хабар: 1414508)

 Иброҳим бо: Қавми порсро мешиносам (куди хабар: 1029123) [3]

Ҳимоят аз қавми лур дар бозии ҳассоси лиги як (куди хабар: 1724508)

 Дар бораи Кова Ризоӣ, футболисти кирмоншоҳӣ, аз истилоҳи «курдтбор» истифода мекунад: «Ин ситораи курдтабор, ки фасли муваффақеро бо тими «Зуби оҳан» пуштисар гузошта буд, бо пешниҳодоти мухталифе аз тимҳои лиги бартаре мувоҷеҳ шуда буд.» (куди хабар: 1333657)

 Инҳо муште намунаи харвор аст. Аз назари гардонандагони ин вебгоҳ, инсони эронӣ шаҳрванд маҳсуб намешавад ва Эрон занҷираҷазирагон (маҷмаъуҷҷазоир)-и қабоил аст ва ҳувийяти афрод бар пояи қавму қабилашон таъйин мешавад. Ин расона ҳатто вожае першиян ва першиё ва…ро ба қавми порс тарҷума мекунад! Наметавон гуфт расонае ҳирфаӣ, бо инҳама дафтару дастак ва бо инҳама мухотаб, ин вожаҳоро аз сари беэҳтиётӣ ва партбудагӣ бармегузинад.

 Ҳувийяти инсони муосир ҳувийяти шаҳрвандист. Мо ҳар рӯз дар муҳити иҷтимоӣ аз ҷойгоҳи шаҳрвандӣ бо якдигар рӯбарӯ мешавем, на ҳамчун узви як қавм ё қабила. Дар Омрико ва Ҳинд ва боқии ҷаҳон ҳам ҳамин робита байни мардум барқарор аст, аммо назари гардонандагони «Варзиши се» то имрӯз ҷуз ин будааст. Онон бардошти вижаи худашонро аз мафоҳими ҳуқуқӣ доранд; бардоште, ки ошкоро нодуруст аст; ҳеч бунёни ҳуқуқие надорад ва даҳанкаҷӣ ба манофеъи миллии мардуми Эрон аст.

 Понивишт:

 [1] Агар пирӯзӣ дар бозии рафту баргашт маддиназари гӯянда бошад, «дубурда кардан» гӯянд.

 [2] Аз онҷо, ки шаҳр дар маънои кишвар ҳам ба кор рафтааст, шаҳровард метавонад барои бозиҳои бошгоҳӣ ё миллии ду кишвар, ҳамчун Эрон ва Арабистон, ҳам ба кор биравад.

 [3] Ҳар гоҳ, ки манзури гӯянда аз вожаҳои першен, парса, першиё (бо ҳар вогӯяе) кишвари Эрон буда бошад, дар форсӣ бояд ба Эрон тарҷума шавад, на қавми порс!

——————————————————————————————————————

Огоҳӣ: Барои пайванд бо мо метавонед ба роёнишонии azdaa@parsianjoman.org нома бифиристед. Ҳамчунин барои огоҳӣ аз барӯзрасониҳои торнамо метавонед ҳамванди рӯйдодномаи Порсӣ Анҷуман шавед ва низ метавонед ба торбарги мо дар фейсбук ё телегром ё истогром бипайвандед.