Пайкараи форсии рӯз

Фарҳоди Қурбонзода*: “Пайкараи форси рӯз” пайкарае аст дарбардорандаи матнҳои муъосири форсӣ, ки ба сарпарастии нигоранда дар интишороти Тисо таҳия шуда ва дарбардорандаи 127 матни форсӣ аст. Ин пайкара барои таълифи асаре бо унвони эҳтимолии “Фарҳанги форсии рӯз” гирдоварӣ шуда ва бар мабнои он нармафзоре вижаи фарҳангнивисӣ бо унвони Перлекс (1) тарроҳӣ ва омода шудааст. Барои ин ки забони бакоррафта дар пайкара забони форсии зиндаи имрӯз бошад, тамоми матнҳо аз миёни осори мансуре интихоб шудаанд, ки аз соли 1380 то 1394 нивишта шудаанд ё чопи нахусти онҳо дар ин фосилаи замонӣ будааст. Ағлаби матнҳо аз осори достонӣ баргузида шудааст ва теъдоди ангуштшуморе филмнома, намоишнома, гуфтугӯ ва зиндагиномаи худнивишт низ дар пайкара вуҷуд дорад. Дар интиҳои мақола феҳристи ин осор омадааст.

Аз онҷо ки таъкиди “Пайкараи форсии рӯз” бар забони роиҷ ва умумии форсӣ аст, фоқиди ҳар гуна матни тахассусӣ аст ва, дар натиҷа, вожаҳои роиҷ дар матнҳои тахассусии донишҳои гуногун дар он нест. Ин пайкара ҷадидтарин пайкараи забони форсӣ аст ва ба далели бархурдорӣ аз матнҳои ҷадиди форсӣ метавон онро мукаммили маъдуд пайкараҳои мавҷуд донист. Пайкараи форсии рӯз фоқиди ҳар гуна матни куҳан ва мансух аст ва ба далели истифода аз матнҳои ҷадид бисёре аз наввожаҳои форсиро дар бар дорад.

Манобеъи пайкара

Дар идома номи китобҳои мавҷуд дар пайкара бар асоси номи нивисанда ва ба тартиби ҳуруфи алифбо омадааст:

Оқоӣ: Аз шайтон омӯхту сӯзонд, Фархунда Оқоӣ, Қақнӯс, 87
Аҳмадӣ: Парии фаромӯшӣ, Фариштаи Аҳмадӣ, Қақнӯс, 87
Аҳмадӣ: Ҷангали панир, Фариштаи Аҳмадӣ, Қақнӯс, 87
Аҳмадӣ: Сорои ҳама, Фариштаи Аҳмадӣ, Қақнӯс, 91 (чопи 1: қисса, 83)
Ухувват: Нимаи саргардони мо, Муҳаммадриҳими Ухувват, Нақши Хуршед, 80 (Огоҳ: 86)
Арастуӣ, Офтоб-маҳтоб, Шево Арастуӣ, Марказ, 81
Арастуӣ, Ман духтар нестам, Шево Арастуӣ, Қатра, 84
Арастуӣ, Хавф, Шево Арастуӣ, Равзана, 92
Исломии Нудушан: Рӯзҳо (ҷилди чаҳорум), Муҳаммадъалии Исломии Нудушан, Яздон, 1385
Исмоъилӣ: Ҷайбҳои борониятро бигард, Паймон Исмоъилӣ, Қақнӯс, 84
Исмоъилӣ: Барф ва самфунии абрӣ, Паймон Исмоъилӣ, Чашма, 86
Исмоъилиюн: Овешан қашанг нест, Ҳомиди Исмоъилиюн, Солис, 87
Ашрафӣ: Моҳиҳо дар шаб мехобанд, Судобаи Ашрафӣ, Мурворид, 83
Илоҳӣ: Солмаргӣ, Асғари Илоҳӣ, Чашма, 84
Элётӣ: Модмозел Кетӣ, Митро Элётӣ, Чашма, 80
Элётӣ: Кофеи парии дарёӣ, Митро Элётӣ, Чашма, 87
Амин: Қалъамурғӣ; Рӯзгори Ҳерамӣ, Салмони Амин, Қақнӯс, 90
Амирӣ: Ишқ рӯи чокрои дувум, Нотошо Амирӣ, Қақнӯс, 85
Бардистонӣ: Ҳеч, Саъиди Бардистонӣ, Қақнӯс, 85
Басирӣ: Шаҳри якнафара, Марҷон Басирӣ, Қақнӯс, 87
Бейрутӣ: Доранд дар мезананд, Мунируддини Бейрутӣ, Қақнӯс, 86
Бейрутӣ: Салом Матарсак, Мунируддини Бейрутӣ, Нилуфар, 88
Порсипур: Гармо дар соли сифр, Шаҳрнӯши Порсипур, Ширин, 82
Пирзод: Одат мекунем, Зӯё Пирзод, Марказ, 83
Тараққӣ: Ду дунё, Гулии Тараққӣ, Нилуфар, 81
Ҷаъфарӣ: Кофе-Пиёну, Фарҳоди Ҷаъфарӣ, Чашма 86
Чармшер: Чашмҳои баста аз хоб (намоишнома), Муҳаммади Чармшер, Нило, 91
Чиҳилтан: Теҳрон: Шаҳри беосмон, Амир Ҳасани Чиҳилтан, Нигоҳ, 80
Чиҳилтан: Сапедадами эронӣ, Амир Ҳасани Чиҳилтан, Нигоҳ, 84
Ҳабибӣ: Онҷо ки панчергириҳо тамом мешаванд, Ҳомиди Ҳабибӣ, Қақнӯс, 87
Ҳабибӣ: Буддои рестурони гирдбод, Ҳомиди Ҳабибӣ, Чашма, 90
Ҳусейнӣ: Обитар аз гуноҳ, Муҳаммади Ҳусейнӣ, Қақнӯс, 84
Ҳусейнӣ: Яке аз ҳамин рӯзҳо Мориё, Муҳаммади Ҳусейнӣ, Қақнӯс, 83
Хуршедфар: Зиндагӣ мутобиқи хостаи ту пеш меравад, Амир Ҳусейни Хуршедфар, Марказ, 85
Донишвар: Сорбони саргардон, Симини Донишвар, Хоразмӣ, 80
Дарёбандарӣ: Гуфтугӯ бо Наҷафи Дарёбандарӣ, Наҷафи Дарёбандарӣ, Нилуфар, 88
Дамшинос: Наҳаст, Иброҳими Дамшинос, Нимнигоҳ, 82
Ризоизода: Маргбозӣ, Пидроми Ризоизода, Чашма, 86
Раҳо: Айёми бешавҳарӣ, Настарани Раҳо, Қақнӯс, 88
Сулаймонӣ: Бозии охари бону, Билқиси Сулаймонӣ, Қақнӯс, 84
Сулаймонӣ: Бозии арӯсу домод, Билқиси Сулаймонӣ, Чашма, 86
Сулаймонӣ: Холабозӣ, Билқиси Сулаймонӣ, Қақнӯс, 86
Сулаймонӣ: Ба Ҳодес хуш омадед, Билқиси Сулаймонӣ, Чашма, 84
Сулаймонӣ: Писаре, ки маро дӯст дошт, Билқиси Сулаймонӣ, Қақнӯс, 89
Сулаймонӣ: Рӯзи харгӯш, Билқиси Сулаймонӣ, Чашма, 90
Санопур: Бо горди боз, Ҳусейни Санопур, Чашма, 82
Санопур: Вайрон меоӣ, Ҳусейни Санопур, Чашма, 82
Санопур: Самти торики калимот, Ҳусейни Санопур, Чашма, 84
Санопур: Лаб бар теғ, Ҳусейни Санопур, Чашма, 85
Санопур: Шамоили торики кохҳо, Ҳусейни Санопур, Чашма, 87
Сиёвушӣ: Форсӣ биханд, Сапедаи Сиёвушӣ, Қатра, 90
Шомлу: Сурхии ту аз ман, Сапедаи Шомлу, Марказ, 85
Шарифиён: Чи касе бовар мекунад Рустам, Рӯҳангези Шарифиён, Мурворид, 82
Шаҳсаворӣ: Погард, Муҳаммад Ҳусейни Шаҳсаворӣ, Уфуқ, 83
Шаҳсаворӣ: Тақдим ба чанд достони кӯтоҳ, Муҳаммад Ҳусейни Шаҳсаворӣ, Уфуқ, 85
Шаҳсаворӣ: Шаби мумкин, Муҳаммад Ҳусейни Шаҳсаворӣ, Чашма, 87
Шермуҳаммадӣ: Баъд аз он шаб, Марҷони Шермуҳаммадӣ, Марказ, 81
Шермуҳаммадӣ: Як ҷои амн, Марҷони Шермуҳаммадӣ, Марказ, 83
Алипур: Бигзарем, Беҳнози Алипури Гаскарӣ, Чашма, 83
Алихонӣ: Аждаҳокушон, Юсуфи Алихонӣ, Нигоҳ, 86
Ғуломӣ: Одамҳо, Аҳмади Ғуломӣ, Солис, 89
Фарзона: Чиркнивис, Баҳмани Фарзона, Қақнӯс, 83
Фарзона: Сӯзанҳои гумшуда, Баҳмани Фарзона, Қақнӯс, 84
Фарзона: Аз чола ба чоҳ, Баҳмани Фарзона, Солис, 88
Фақирӣ: Бибинам набзатон мезанад?, Амини Фақирӣ, Чашма, 86
Қонеъ: Мӯрчаҳое, ки падарамро хӯрданд, Алии Қонеъ, Қақнӯс, 85
Қонеъ: Роҳпаймоии рӯи Моҳ, Алии Қонеъ, Афроз, 89
Котиб: Офтобпарасти нозанин, Муҳаммадризо Котиб, Ҳило (=Қақнӯс), 88
Котиб: Ромкунанда, Муҳаммадризо Котиб, Чашма, 89
Ковусифар: Хоб бо чашмони боз, Нидо Ковусифар, Чашма, 89
Карбалоилӯ: Ман муҷаррадам хонум, Муртазо Карбалоилӯ, Қақнӯс, 82
Карбалоилӯ: Хиёлот, Муртазо Карбалоилӯ, Қақнӯс, 83
Карбалоилӯ: Зане бо чакмаи соқбуланди сабз, Муртазо Карбалоилӯ, Қақнӯс, 85
Карбалоилӯ: Рӯбоҳ ва лаҳзаҳои арабӣ, Муртазо Карбалоилӯ, Афроз, 88
Карбалоилӯ: Муфид-оқо, Муртазо Карбалоилӯ, Афроз, 88
Кӯшон: Занони фаромушшуда, Мансури Кӯшон, Қақнӯс, 88
Каҳбосӣ: Хатти тираи Ойлин, Моҳмунири Каҳбосӣ, Қақнӯс, 85
Гоҳон: Зери офтоби хушхиёли аср, Ҷайрони Гоҳон, Чашма, 87
Гурӯҳи нивисандагон: Нақши 81, Гурӯҳи нивисандагон, Нилуфар, 82
Гурӯҳи нивисандагон: Нақши 82, Гурӯҳи нивисандагон, Нилуфар, 83
Гулшерӣ: Шаби тӯлонӣ, Сиёмаки Гулшерӣ, Нигоҳ, 80
Гулшерӣ: Бо лабони баста, Сиёмаки Гулшерӣ, Солис, 82
Гулшерӣ: Ман ошиқи одамҳои пулдорам, Сиёмаки Гулшерӣ, Мурворид, 85
Гулшерӣ: Чеҳраи пинҳони ишқ, Сиёмаки Гулшерӣ, Мурворид, 86
Гулшерӣ: Хуффоши шаб, Сиёмаки Гулшерӣ, Мурворид, 88
Гиво: Мунолизои мунташир, Шоҳрухи Гиво, Қақнӯс, 87
Муҷобӣ: Дар ин ҳаво, Ҷаводи Муҷобӣ, Қақнӯс, 83
Муҷобӣ: Ривояти ур, Ҷаводи Муҷобӣ, Қақнӯс, 83
Муҳибъалӣ: Нафрини хокистарӣ, Маҳсо Муҳибъалӣ, Уфуқ, 81
Муҳибъалӣ: Нигарон набош, Маҳсо Муҳибъалӣ, Чашма, 88
Муҳаммадъалӣ: Боварҳои хиси як мурда, Муҳаммади Муҳаммадъалӣ, Қақнӯс, 83
Муҳаммадъалӣ: Дареғ аз рӯбарӯ, Муҳаммади Муҳаммадъалӣ, Корвон, 86
Муҳаммадӣ: Онҷо ки барфҳо об намешаванд, Комрони Муҳаммадӣ, Чашма, 87
Муҳаммадӣ: Қиссаҳои паривор ва достонҳои воқеъӣ, Комрони Муҳаммадӣ, Қақнӯс, 88
Мударрис-Содиқӣ: Он тарафи хиёбон, Ҷаъфари Мударрис-Содиқӣ, Марказ, 81
Мударрис-Содиқӣ: Ман то субҳ бедорам, Ҷаъфари Мударрис-Содиқӣ, Марказ, 82
Мударрис-Содиқӣ: Дидор дар Ҳалаб, Ҷаъфари Мударрис-Содиқӣ, Марказ, 83
Мударрис-Содиқӣ: Обу хок, Ҷаъфари Мударрис-Содиқӣ, Марказ, 84
Мударрис-Содиқӣ: Вақоеъи иттифоқия, Ҷаъфари Мударрис-Содиқӣ, Марказ, 85
Мударрис-Содиқӣ: Бежан ва Манижа, Ҷаъфари Мударрис-Содиқӣ, 87
Мударрис-Содиқӣ: Тӯпи шабона, Ҷаъфари Мударрис-Содиқӣ, Марказ, 88
Муродӣ: Ханда дар хонаи танҳоӣ, Баҳроми Муродӣ, Ахтарон, 81
Муртазоиён Обканор: Ақраби рӯи пиллаҳои роҳоҳани Андимишк ё аз ин қатор хун мечакад қурбон, Ҳусейни Муртазоиён-Обканор, Най, 85
Мастур: Чанд ривояти муътабар, Мустафо Мастур, Чашма, 82
Мастур: Ман донои кул ҳастам, Мустафо Мастур, Қақнӯс, 83
Мастур: Устухони хук ва дастҳои ҷузомӣ, Мустафо Мастур, Чашма, 83
Мастур: Ҳикояти ишқе бешин, беқоф, бенуқта, Мустафо Мастур, Чашма, 84
Мастур: Ман гунҷишк нестам, Мустафо Мастур, Марказ, 88
Мастур: Теҳрон дар баъд аз зуҳр, Мустафо Мастур, Чашма, 89
Мастур: Се гузориши кӯтоҳ дар бораи Навид ва Нигор, Мустафо Мастур, Марказ, 90
Мастур: Давидан дар майдони торики мин, Мустафо Мастур, Чашма, 91 (намоишнома)
Маъруфӣ: Завбшуда, Аббоси Маъруфӣ, Қақнӯс, 88
Муқонлу, Дуди муқаддас, Шиво Муқонлу, Қақнӯс, 85
Мавлавӣ: Ҳоло кай бунафша мекорӣ?, Фариштаи Мавлавӣ, Қақнӯс, 91
Меҳрҷӯӣ: Дар хароботи муғон, Дориюши Меҳрҷӯӣ, Қатра, 91
Мирсодиқӣ: Духтаре бо ресмони нуқраӣ, Ҷамоли Мирсодиқӣ, Ишора, 86
Мирсодиқӣ: Дандони гург, Ҷамоли Мирсодиқӣ, Маҷол, 87
Миркаримӣ, Ростин: Ба ҳамин содагӣ (филмнома), Ризо Миркаримӣ ва Шодмеҳри Ростин, Сураи Меҳр, 89
Вафӣ: Парандаи ман, Фиребо Вафӣ. Марказ 81
Вафӣ: Тарлон, Фиребо Вафӣ. Марказ 82
Вафӣ: Рӯъёи Туббат, Фиребо Вафӣ. Марказ 84
Вафӣ: Розе дар кӯчаҳо, Фиребо Вафӣ. Марказ 86
Вафӣ: Дар роҳи вило, Фиребо Вафӣ. Чашма 87
Вафӣ: Моҳ комил мешавад, Фиребо Вафӣ. Марказ 89
Вафӣ: Ҳамаи уфуқ, Фиребо Вафӣ. Чашма 89
Ёдъалӣ: Одоби беқарорӣ, Яъқуби Ёдъалӣ, Нилуфар, 83
Яздонбуд: Пуртереи марди нотамом, Амир Ҳусейни Яздонбуд, Чашма, 89
Яздонихуррам: Ман Манчестер Юнойтедро дӯст дорам, Меҳдии Яздонихуррам, Чашма, 91

*Донишҷӯи коршиносии аршади забоншиносӣ

(1) Перлекс (Perlex) мураккаб аз Per (кӯтоҳшудаи Persian) ва lex (кӯтоҳшудаи lexicon “вожагон”) аст ва дар маҷмӯъ ба маънои “Вожагони форсӣ” аст.

متن فارسی اینجا است