بدون فرتور

دادخدا سیم‌الدّین‌اف برنده جایزه‌ی بنیاد منوچهر فرهنگی شد

جایزه‌ی امسال «بنیاد منوچهر فرهنگی» در تاجیکستان به «دادخدا سیم‌الدّین‌اف»، پژوهشگر و استاد دانشگاه در زبان و ادب ایران باستان، هموند [عضو] اکادمی علوم تاجیکستان و فرنشین [رئیس] بخش همگونی واژه‌ها در آکادمی علوم و حکومت تاجیکستان داده شد.

بارگیری واژه‌های نو فرهنگستان ایران

فرهنگستان ایران نهادی بود که در ۲۹اردیبهشت ۱۳۱۴ برای پاسداری و پالایش زبان و دبیره‌ی پارسی به فرمان رضاشاه در ۲۹ اردیبهشت ۱۳۱۴آغاز به کار و کوششهای خود را تا سال ۱۳۳۳ دنبال کرد. آن را «فرهنگستان نخست» نیز نامیده‌اند. نخستین نشست فرهنگستان ۱۲خرداد ۱۳۱۴ به فرنشینی محمدعلی فروغی، نخست‌وزیر آن هنگام، برپا شد و تا شهریور ۱۳۲۰به درازای شش سال در زمینه‌ی پاسداری و پالایش زبان پارسی کوشید. بخشی از دستاوردهای آن در این دفترِ «واژه‌های نو» چاپ شده است.

دُژواژه چیست؟

محمد عشوری- این واژگان كه در خواندن و نوشتن دشواری‌ می‌زایند، چهره‌ی زبان را می‌آلایند و بزرگتر از همه دستور زبان را می‌گسلانند و بی‌اعتبار می‌گردانند، نام دژواژه را می‌سزند كه مفهوم واژه‌ی گزاینده و دشمن دارد.

بارگیری رایگان «واژه‌نامه‌ی فلسفی» سهیل محسن افنان

«واژه‌نامه‌ی فلسفی» (ف‍ارس‍ی‌، ع‍رب‍ی‌، ان‍گ‍ل‍ی‍س‍ی‌، ف‍ران‍س‍ه‌، پ‍ه‍ل‍وی‌، ی‍ون‍ان‍ی‌ و لات‍ی‍ن‌) نوشته‌ی زنده‌یاد دکتر «سهیل محسن افنان» است که در بیروت چاپ شده و اینک «پارسی‌انجمن» شادمان است که نسخه‌ای از این نسک ارزشمند را به خوانندگان خود پیشکش می‌کند.

درباره‌ی سهیل محسن افنان

شهربراز- سهیل افنان از یک سو از جامعه‌ی بهاییان رانده شده بود و از سوی دیگر در میان ایرانیان به خاطر پیوند خانوادگی با بنیادگذار بهاییت، ترجیح داده می‌شود که او عرب و لبنانی باشد. باید به آثار سهیل افنان به خاطر آنچه گفته شده است و نه به خاطر آن که گفته است توجه بیشتری کرد.

بارگیری «فرهنگ واژه‌های فارسی در زبان عربی» محمدعلی امام‌شوشتری

«فرهنگ واژه‌های فارسی در زبان عربی»، نوشته‌ی «محمدعلی امام شوشتری» (زاده‌ی ۱۲۸۱ و درگذشته‌ی ۱۳۵۱ خورشیدی) است. همانگونه که از نام این نبیگ [=کتاب] برمی‌آید، گوشه‌ای از پرتوافکنیهای زبان و ادب پارسی در زبان عربی را آنهم به گونه‌ای دانشی و مستند می‌نمایاند که از نگر ریشه‌های بسیاری از واژه‌ها در این دو زبان ارج فراوانی دارد.

واژه‌های سره در پارسی تاجیکستانی

امیرحسین اکبری شالچی- بازیافتن واژه‌های سره در گویش تاجیکی کار ساده‌ای نیست؛ چون سره‌جو هنگام پژوهش گفتار تاجیکان، به‌جای شنیدن واژگان سره، صدها و هزاران واژه‌ی روسی‌یی را می‌شنود که بسیاری‌شان بی‌آنکه نیازی ویژه به آنها باشد، به گویش تاجیکی راه یافته‌اند و در آن جا افتاده‌اند. به‌هرروی آنچه من در اینجا به دست می‌دهم، برخی از واژه‌های سره‌ای است که در گویش تاجیکی به کار می‌رود و می‌توان کاربرد آنها را به دیگر پارسی‌زبانان پیشنهاد کرد.

بارگیری رایگان پنجمین شماره‌‌ی فصلنامه‌ی «زبان پارسی»

«تبر تقسیم هویت پارسی: سه‌گانه پارسی‌گو» و «پایه‌‌های ملی ارتش» از داریوش رجبیان، «واژگان تفرقه‌انداز در افغانستان»، «سرگذشت زبان پارسی» از جلال خالقی مطلق، «زبان پارسی و مرزهای جغرافیایی آن» گفت‌وگوی نسرین تبریزی با مسعود میرشاهی، «زبانهای پامیری و ضرورت حفظ و بقای آنها» از نظرشاه نظرشایف، «باغ ایرانی در گذر زمان» از طاهره (سها) نثر، از جستارهای این فصلنامه است.

شناخت واژه‌های پارسی از واژه‌های عربی

سامان حسنی- در این جستار به بررسی واژه‌هایی که به دلیل دگردیسی واک‌هایشان، عربی پنداشته می‌شوند می‌پردازیم. نخست دگردیسی در واک‌های ویژه پارسی را بررسی می‌کنیم و آنگاه نگاهی خواهیم داشت به دگردیسی واژه‌های پارسی‌‌ای که دارای یکی از واک‌های ویژه زبان عربی هستند.

رویارویی زبان فارسی با دنیای مدرن در گفت‌وگوی لقمان با آشوری

مسعود لقمان: داریوش آشوری با گذر از کنش‌های سیاسی، اجتماعی، ادبی و فلسفی، اکنون در «خانه‌ی‌ وجود»، یعنی عرصه‌ی زبان، به سر می‌برد و از دهه‌های پیش کوششی خستگی‌ناپذیر را برای بالا بردن سطح گفتمانی درباره‌ی مباحث زبانی در ایران آغاز کرده که کتاب‌هایی چون «فرهنگ علوم انسانی»، «بازاندیشی زبان فارسی» و «زبان باز» دستاورد این کوشش‌ها و کنش‌هاست. در دنباله، گفت‌وگویم را با داریوش آشوری درباره‌ی زبان، مدرنیت و چالش زبان فارسی با دنیای مدرن می‌خوانید.