پارسی‌انجمن: آذربایجان همیشه سرِ ایران و ایران تنِ آذربایجان بوده است. از آن جا که نه سر بی تن و نه تن بی سر تواند زیست، ایران همیشه آذربایجان و آذربایجان همیشه ایران بوده است.
جدای این، از نگاهِ زبان، بر پایه‌ی گواههای استوار و روشنِ تاریخی و زبان‌شناختی، زبانِ ترکی در آذربایجانی زبانی تازه است و، پیش از آن، آذربایجانیان به گویشِ پهلویِ آذری سخن می‌گفتند.

دکتر جلال متینی: اگر پهلوان پیری را ببینید که در روزگار جوانی پیروزیها‌ دیده و نامش در سراسر جهان پیچیده و اکنون سالخورده و ناتوان شده و بازیچه‌ی دست کودکان‌ کوچه و بازار گشته‌ چنان ‌که‌ هر یک‌ به بهانه‌ی دستگیری آزارش می‌دهند و به چاله و سنگلاخش می‌افکنند، آیا جوانمردی، شما را بر آن نمی‌دارد که به دفاع از او برخیزید و از چنگ طفلان شریر یا نادان نجاتش دهید؟ پس چرا از‌ زبان فارسی دفاع نمی‌کنید؟ …

پارسی‌انجمن: دانشمندان و فرهنگ‌نویسانِ گذشته، فرهنگِ جهانگیری را از بهترین و بَوَنده‌ترین(جامع‌ترین) فرهنگهای پارسی دانسته‌اند که برپایه‌ی ۵۳ فرهنگِ پیش از خود نوشته شده است.
نویسنده‌ی فرهنگ، اینجوی شیرازی، چونان یک زبانشناس، دگرگونیِ واجها و واژه‌ها را گزارش می‌کند و نوشته‌های همه‌ی گویندگان و نویسندگانی را که در پهنه‌ی پهناورِ زبانِ پارسیِ آن روزگار نامور بوده‌اند به چشمِ یک زبانِ یگانه می‌نگرد …

پارسی‌انجمن: سرزمینی که امروز در بالای رودِ ارس جای دارد و «آذربایجان» نامیده می‌شود تا سده‌ای پیش (تا ۱۹۱۸) هیچ‌گاه بدین نام خوانده نشده و «اَران»/ «آلبانیا» نام داشته است. این نامِ دروغین را دشمنانِ تاریخ و فرهنگ و یکپارچگیِ سرزمینیِ ایران، به رهبریِ استالین، بر این پهنه‌ی ایرانی نهادند تا هر گاه خواهند، از این راه، ایران را زیرِ فشار بگذارند. هر چند از همان زمان دانایانِ ایران بدین دروغ واکنش نشان داده‌اند ولی تا کنون کاری، چنان‌که باید و شاید، از پیش نبرده‌اند.

دومنیکو اینجنتیو: «زبان فارسی قدیمی‌ترین زبان‌ رایج در جهان است و قدمت آن البته از تمامی زبان‌های دنیا بیشتر است. ایرانیان هربار که دولت‌های ملی‌شان توسط خارجی‌ها سقوط کرد، برای جلوگیری از سقوط ملت بودنشان، از زبان فارسی همیشه با قدرت بالایی استفاده کردند و اجازه سقوط خودآگاهی ملی‌شان را ندادند. شاید طلسم زبان فارسی همین خودآگاهی ملی ایرانیان است.»

پارسی‌انجمن: «تاریخِ ادبیاتِ ایران پیش از اسلام» نوشته‌ی استادِ جانباخته‌ی دانشگاهِ تهران، دکتر احمد تفضلی، است. این نبیگ فهرستی از سدها نبیگی است که از ایرانِ باستان به امروز رسیده، به همراهِ چکیده‌ای از درونه‌ی آنها. این نبیگ و دیگر مانندانِ آن به تنهایی پاسخی‌اند به کم‌خوانانِ پرگو و دژآگاهانی که گویند ایرانیان باستان نوشته‌ای نداشته‌اند!

پارسی‌انجمن: مهدی سیدی در این پوشه‌ی شنیداری به چراییِ فروافتادنِ فرمانرواییِ سامانیان می‌پردازد. سامانیان از ایران‌دوست‌ترین سررشته‌داران پس از اسلام بوده‌اند و جایگاهی برجسته‌ در گسترش و بالشِ زبانِ پارسی داشتند. پایتختِ سامانیان شهرِ بخارا بود؛ شهری که امروزه بخشی از کشورِ ازبکستان است. رهبران این کشور، در چند دهۀ گذشته، با فشار و زورآوری، زبانِ پارسی را در بخارا و دیگر شهرِ بزرگِ ازبکستان، سمرقند، تا مرزِ فراموشی سرکوب کرده‌اند.

در این جُستار رضا محمدی، چامه‌سرا، به کوتاهی بدین پرسشها می‌پردازد که چرا پارسی که روزگاری زبانِ ادبی، دانشی و دیوانیِ شبه‌قاره‌ی هند بود از آنجا رخت بربست و نیز در هندوستان و پاکستانِ امروز، پارسی چه روزگاری را سپری می‌کند.

عباس سلیمی آنگیل: خبر ممنوعیت زبان فارسی در نشست‌های شورای شهر ارومیه، و قهر نمایندهٔ کردزبان، خالد حاتمی، ممکن است خیلی‌ها را شگفت‌زده کند، ممکن است برای خیلی‌ها فضای ترکیه و سوریه و دیگر بازماندگان عثمانی را فرایاد آورد، اما من شگفت‌زده نیستم که هیچ، از تعجب دوستان متعجبم.

پارسی‌انجمن: «تاتی و هرزنی: دو لهجه از زبانِ باستانیِ آذربایجان» نوشته‌ی زنده‌یاد عبدالعلی کارنگ تبریزی است. بر پایه‌ی گواههای استوار و روشنِ تاریخی و زبان‌شناختی، زبانی که تاتیان بدان سخن می‌گویند تا چهارسد سالِ پیش (تا زمانِ صفویان) زبانِ همه‌ی آذربایجانیان بود که گستره‌اش تا به قزوین نیز می‌رسید، لیک با ترک‌تازیِ زبانِ ترکی زبانِ تاتی اندک‌اندک از میان برفت و تنها باشندگانِ چند آبادی این زبان را نگه بداشتند و تا به امروز رساندند.