Author: Луқмон

Порсӣ Анҷуман: Аз рӯзгорони дур дар сарзамини паҳновари Эрон гӯишҳои эронии фаровоне будаанд, ки имрӯза бисёре аз онҳо аз миён рафтаанд ва нишонае ҳам аз онҳо бар ҷой намондааст. Имрӯза низ, бо шитоби дигаргуниҳо, гӯишҳои эронии фаровоне дар остонаи нобудианд.

Буми бахтиёрӣ ва устони Луристон, бо кӯҳҳои сар бар осмон сойида, гузаргоҳҳои танг ва мардону занони далер, камтар тозиши душманон ва бегонагонро ба худ дида ва камубеш гӯиши онон дастнахӯрдатар мондааст.

Порсӣ Анҷуман: Дастур(дуктур) Содиқи Киё устоди пешини забони порсиг (паҳлавӣ) дар Донишгоҳи Теҳрон ва фирнишини Фарҳангистони забони Эрон буд. Ӯ дар ин дафтар вожаҳое, ки ба ъунвони вожаи паҳлавӣ дар ҳашт вожаномаи форсӣ ёд гардида гирдоварӣ кардааст ва дар поёни он огоҳиҳое, ки дар бораи забони паҳлавӣ дар бархе аз ин вожаномаҳо омада ба гунаи пайвастӣ бо номи «Огоҳиҳои пароганда дар бораи забони паҳлавӣ» афзудааст.

Амир Ҳошимии Муқаддам: Фарзи ин ёддошт ин аст, ки ҳатто агар Қоҷор ҳам рӯйи кор монда буд ё ҳукумати дигар ба ҷуз Паҳлавӣ рӯйи кор меомад, боз ҳам ҳамин равиши тақвияти забони форсӣ дар пеш гирифта мешуд. Барои исботи ин фарзия, як роҳаш нигоҳ ба забони форсӣ ва бостонгароӣ дар давраи Қоҷор ва ба вежа солиёни поёнии ин давра аст.

Ин пурсише буд, ки дар сойти Quora, ки як сойти пурбоздиди пурсишу посух аст, матраҳ шуд. Афрод аз кишварҳои мухталифи дунё ба ин пурсиш посух додаанд. Ба ҷуз яке ду маврид, тақрибан тамоми назарот мусбат ва албатта ҷолиб буданд. Тарҷумаи теъдоде аз назарот ба таври хулоса пешкаш мешавад.

Порсӣ Анҷуман: «Фарҳанги решаи луғоти форсӣ, бо намудори муштаққот» гирдоварии дуктур Алии Нуроӣ аст. Ӯ бо пижӯҳиш дар решаҳои вожаҳои форсӣ ва ҷустуҷӯи куҳантарин дисаҳои шинохташудаи онҳо дар бунхонҳо(манобеъ)-и гуногун, додаҳое бисёр дар бораи ҷудомад(иштиқоқ) ва пайванди онҳо бо вожаҳои ҳамрешаашон дар дигар забонҳо гирдоварӣ карда ва онҳоро ба гунаи намудори дарахтӣ барои ҳар реша кашидааст то хонандагон бо як нигоҳ битавонанд ҳамаи ҷудомадҳои як решаро ба як ҷой бибинанд.

Порсӣ Анҷуман: «Масири иштиқоқи луғоти форсӣ» гирдоварии дуктур Алӣ Нуроӣ аст.

Ӯ худ дар пешгуфтор дар бораи ин набигаш (китобаш) чунин навиштааст:

«Дар солҳои гузашта, иттилоъоти нисбатан густурдае дар бораи қадимитарин решаҳои шинохташуда луғоти форсиро аз мароҷеъ ва маохизи гуногун ҷамъоварӣ карда ва дар қолаби шаҷараномаҳое барои ҳар реша тарсим ва дар чанд китоб, аз ҷумла «Фарҳанги решаи луғоти форсӣ» бо намудори муштаққот мунташир кардам…

Куруши Ҷаннатӣ: Ҷунбишҳои сарагароёна ба думболи онанд, ки то онҷо ки шуданист ва дар чаҳорчӯби дониш ва санҷидорҳо(завобит)-и вожагузинӣ мегунҷад, забонро аз вомвожаҳои бегона сабукбор кунанд. Бар пояи дидгоҳҳои сарагароёна бисёре аз наввожаҳои порсӣ, ки дар оғоз ноошно ва шигифт менамоянд дар гузари замон ҷойи худро дар баданаи забон боз мекунанд.

Маздо Тоҷбахш: Дар нивиштаҳои бостонӣ шаҳре ба номи Устигон то кунун ёфт нашудааст. Низ гувоҳӣ (сикка, муҳр, сангнивишта ва …) бар бувиши шаҳре бо ин ном на дар рӯзгори подшоҳии Хусрави Анӯшервони соcонӣ ва на дар ҳеч замоне дигар дар даст нест. Бар пояи ончи дар ин ҷустор омадааст, метавон бад-ин бароянд расид, ки вожаи устигон дар “Ёдгори Бузургмеҳр” на шаҳри соcонӣ, ки танҳо барноме (лақабе) барои Бузургмеҳри Бухтагон будааст.

Ҷовид Ашконӣ: Яке аз вежагиҳои забонҳои ҳиндуурупоӣ вандафзоист. Ин забонҳо аз Ҳиндустон то Урупо, аз Омрико то Устролиё ва дар дигар сарзаминҳо равогманданд ва аз нигари густурдагӣ яке аз моявартарин шохаҳои забонӣ дар ҷаҳон ба шумор оянд. Ин забонҳо дорои шохаҳои гуногунеанд, ки дар гузари рӯзгор ҳар як ҷудогона дучори дигаргашт шуда ва андак-андак аз ҳам дур гаштанд. Гумон бар он аст, ки решаҳо ва саршохаҳои бунёдини онҳо яке буда…

Порсӣ Анҷуман: Ҷустори пеши рӯ, ба ангезаҳои ҷудосозии дурӯғин ва ба се ном хондани забони порсӣ дар се кишвари Эрон, Афғонистон ва Тоҷикистон пардохтааст. Ин навишта ба забони инглисӣ дар «Тоҷикистонвеб» бозтоб ёфта ва «Шаҳрбароз» онро ба порсӣ гардондааст.