Исфандиёри Одина: Корзори мардумии мушобеҳе дар Тоҷикистон ҳам дар замони бозсозии Гурбочуф шурӯъ шуда буд, ки ба тасвиби нахустин қонуни забон дар соли 1989 анҷомид. Дар матни он қонун номи забони расмии кишвар “тоҷикӣ (форсӣ)” хонда шуда буд.
Мардум ҳам бо шавқу шӯр ба омӯзиши хатти форсӣ пардохтанд ва қарор буд, Тоҷикистон дар муддати панҷ сол хатти порсиро расмӣ кунад. Нашрияҳо сафаҳоте барои омӯзиши “хатти ниёкон” доштанд ва дарсҳои омӯзиши ин хат аз телевизиюн ҳам пахш мешуд. Дар китобфурӯшиҳо кутуби форсӣ фаровон буд. Бархе нашрияҳо ҳам сафаҳотеро ба хати порсӣ мунташир мекарданд.

Аббос Салими Онгил (дабири коргурӯҳи осебшиносии Порсӣ Анҷуман): Вебгоҳи «Варзиши се» аз пурбинандатарин пойгоҳҳои хабарии Эрон аст ва бештар мухотабонаш ҳам ҷавонон ва навҷавононанд. Ин расона, бо инҳама ному овоза, на виросторе дорад ва на хабарнивисонаш ба чизе, ки менивисанд, аҳаммийят медиҳанд. Дуруст он аст, ки бигӯем бештари хабарнигорон ва ёддоштнивисон ва дастандаркорони вебгоҳи «Варзиши се» улгӯҳои шалахтанивисӣ ҳастанд, аммо ин ҳамаи достон нест ва онон гоҳе камдонӣ (агар нагӯем ғаразварзӣ)-ро ҳам бар шалахтанивиси меафзоянд ва чи гуфтанашон ҳам ҳамонанди чигуна гуфтанашон мешавад.

Ҷовиди Ашконӣ: Равшан аст, ки номи сарзаминҳо, шаҳрҳо ва ҷойномҳо барои ҳар пижӯҳанда калиде арзишманд аст; зеро ин номҳо бозгӯкунандаи зистбум ё сарзамин ва нишондиҳандаи забон, фарҳанг, маниш ва шеваҳои шаҳройинии онон аст. Бар ин бунёд, номи «Эроншаҳр» яке аз он калидвожаҳои барҷоймондаи торих аст, ки ному нишон ё шиносномаи худро дар сангнибиштаҳо, нибигҳо ва донгҳо (сиккаҳо) бозмегӯяд.

Аббос Салимии Онгил: Пас аз фурӯпошии Шӯравӣ, пайвандҳои мардумони Эроншаҳр устувортар шуд ва дар даҳаҳои ахир сарояндагони бисёре дар Эрон, Афғонистон ва Тоҷикистон дар устувортар кардани ҳар чи бештари ин пайвандҳо қалам задаанд. Бошад, ки андешаи эроншаҳрӣ подзаҳри идиулужиҳои нажодпарастона ва қавмгароёна шавад.

Порсӣ Анҷуман: «Озари Истаравшанӣ ё шамшери Испортокус» достони торихист, ки қаҳрамонаш оҳангаре ба номи Озар аз Истаравшан аст, ки дар замони Ашконон мезиста. Озарро дасти сарнавишт ба ҷангҳои гуногун дар Осиёи Миёна ва Чин мекашонад ва сипас ба бардагӣ гирифтор меояд ва бозаргонони юнонии Роҳи абрешим ӯро дар шаҳри Рум мефурӯшанд. Озар дар шӯриши бардагони Рум дар канори Испортокуси номӣ меҷангад ва сипас ҳам шаҳрванди ифтихории имперотурии Рум мешавад.

Аббос Салимии Онгил (дабири коргурӯҳи осебшиносии Порсӣ Анҷуман): Сиёсати хориҷии Туркия аз солҳои поёнии Хилофати Усмонӣ то кунун, беш аз як сада, дигаргунии бунёдине надоштааст. Усмонӣ дар ҷанги ҷаҳонии нахуст аз ошуфтагии давлати Эрон ва дарбори Қоҷор баҳра бурд ва номи сарзамини Аррон ва Шарвонро ба Озарбойҷон дигаргун кард[1] ва ҳамзамон дар Фарорӯдон (Осиёи Миёна) андешаҳои понтуркистиро таблиғ мекард.[2] Ин рӯзҳо низ давлати Туркия ҳам дар Аррон ва Шарвон нерӯи низомӣ ва нуфузи иқтисодию фарҳангӣ дорад ва ҳам дар Фарорӯдон ва низ дар Афғонистон.

Порсӣ Анҷуман: Порсӣ, бо пешинаи 2600 соли нависоӣ, натанҳо аз куҳантарин забонҳои зиндаи ҷаҳон аст ва ганҷинае шигифт аз фарҳанг ва дониши ҷаҳониён бад-он офарида шуда, ки тавоноии шигарфе ҳам дар вожасозӣ дорад – то он ҷой, ки бар пояи шумориши устод Маҳмуди Ҳисобӣ, дар порсӣ танҳо бо баҳра аз вандҳо метавон беш аз 226 ҳазорҳазор(миллиюн) вожа сохт.

Аббос Салимии Онгил: Дуруст он аст, ки бигӯем бо таваҷҷуҳ ба рӯйдодҳои ҷаҳонӣ дар чанд садаи ахир, вожагоне чун «рӯсиёҳ» ва «сиёҳсӯхта» ва… мояи ранҷиши сиёҳпӯстон мешавад ва чи беҳтар, ки ба кор нараванд, на ин ки шаклгирии ин вожаҳо ва душномҳоро натиҷаи нажодпараст будани гӯяндагонаш донист, ва онгоҳ фошисм ва нозисм ва санъати бардадории Омрикоро бо вожаи «рӯсиёҳ» ва нақши канизи матбахӣ дар хонаводаҳои аъёни эронӣ ҳамкоса кард ва яке пиндошт!

Порсӣ Анҷуман: «Ҷомоспӣ» (гузориши порсиги (паҳлавии) «Ёдгори Ҷомосп»/ «Ҷомоспнома»), ёдгоре бозмонда аз ҳазораҳо, бо гардониш ва гузориши Бузургмеҳри Луқмон, ба порсии сара, ба чопи севум расид.

Порсӣ Анҷуман: Ончи дар «Вожаномаи 67 гӯиши эронӣ» омада дастоварди солҳо кори хастагинопазири зиндаёд дастур(дуктур) Содиқи Киё, устоди пешини забони порсиг (паҳлавӣ) дар Донишгоҳи Теҳрон ва фарнишини Фарҳангистони забони Эрон (яке аз ниҳодҳои Бунёди шоҳаншоҳии фарҳангистонҳои Эрон), аст.

Киё, ки устоди пешгоми пижӯҳишҳои гӯишшиносӣ буд, дар соли 1340, нибеги арзишманди «Роҳнамои гирдоварии гӯишҳо»-ро чоп кард, ки роҳнамои судманде барои пижӯҳишгарони гӯишӣ дар саросари Эрон буд ва ҳанӯз ҳам беҳтарин корест, ки дар ин замина шуда.